Od 1 stycznia 2021 r. obowiązuje tzw. pakiet Slim VAT, który miał przynieść duże uproszczenia działom księgowości. Najważniejsze zmiany miały dotyczyć zasad korygowania faktur na gruncie podatku VAT. Łatwiej miało być przede wszystkim z fakturami korygującymi „in minus”.
Z opublikowanego przez Ministerstwo Finansów przed kilkoma dniami projektu objaśnień dotyczących Slim VAT widać jednak, że o uproszczenia – choćby w przypadku dealerów – będzie trudno. Sytuacja skomplikuje się zarówno, gdy firma dealerska będzie wystawiała fakturę korygującą in minus, ale też ją otrzymywała. W pierwszym przypadku problematyczna może okazać się dokumentacja, która musi towarzyszyć korekcie, w drugim – wybór okresu rozliczeniowego, w którym powinna zostać ujęta faktura korygująca. Wiele będzie zależało od tego, jak sprawę będą interpretowały organy podatkowe.
Korekty – dealer jako sprzedający
Przypomnijmy, że według reguł, które obowiązują od początku 2021 r., sprzedawca jest zwolniony z obowiązku uzyskania od nabywcy potwierdzenia odbioru korekty. Zamiast tego od początku roku dealerzy, którzy wystawiają faktury korygujące, muszą być w stanie udowodnić, że korekta odzwierciedla warunki transakcji ustalone z klientem. W takiej sytuacji dealer może dokonać korekty na bieżąco i obniżyć VAT należny już w momencie wystawienia faktury korygującej. We wspomnianym projekcie objaśnień dotyczących Slim VAT Ministerstwo Finansów wskazuje, że obniżenie podstawy opodatkowania i podatku należnego w momencie wystawienia korekty możliwe jest przy spełnieniu trzech warunków. Po pierwsze sprzedawca musi posiadać dokumentację, która potwierdza, że uzgodnił z nabywcą nową (niższą) wysokość faktury, po drugie – z dokumentacji musi wynikać, że doszło do zrealizowania przesłanek warunkujących obniżkę, a po trzecie – że korekta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. Jeśli w momencie wystawienia faktury korygującej któryś z warunków nie jest spełniony, sprzedawca musi wstrzymać się z obniżeniem wysokości sprzedaży i podatku należnego do momentu zgromadzenia pełnej dokumentacji.
Co będzie taką dokumentacją w praktyce w przypadku dealerów? To zależy od konkretnego typu transakcji. – Jedną z sytuacji jest korekta do zaliczki wpłaconej przez klienta, gdy faktycznym nabywcą jest leasing. W takim przypadku podstawą do obniżenia sprzedaży będzie faktura wystawiona na rzecz firmy leasingowej. Dodatkowo w takich okolicznościach często podpisywany jest dokument, który mówi o zaliczeniu płatności od klienta na poczet ceny należnej od firmy leasingowej. Kiedy dealer wystawia korektę w sytuacji, gdy klient zamawia samochód i wpłaca zaliczkę, a potem rezygnuje z transakcji, wymaganą dokumentację będzie stanowił dokument zamówienia, który stanowi najczęściej, że w przypadku braku odbioru samochodu przez klienta we wskazanym terminie lub braku dokonania przez niego pełnej płatności za auto, wpłacona kwota zaliczki staje się odszkodowaniem dla dealera, co również umożliwi obniżenie VAT-u należnego – wyjaśnia Marta Szafarowska, partner w firmie Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe i wykładowca Dealerskiej Akademii Podatkowej.
Katalog zdarzeń, które wymuszają na dealerskich działach księgowości wystawienie korekty, jest oczywiście szerszy. Jak wyjaśnia Marta Szafarowska, w przypadku pomyłek w serwisie i blacharni-lakierni, gdy kwota na fakturze jest niezgodna z kosztorysem, podstawę do korekty będzie stanowił sam kosztorys i ewentualna korespondencja np. z zakładem ubezpieczeń. W sytuacji zwrotu towaru przez klienta wymaganą dokumentację będzie stanowił dokument, który potwierdzi ponowne przyjęcie towaru na magazyn. Dealerom zdarzają się też sytuacje, gdy klient nie jest zadowolony z usług i handlowiec lub doradca serwisowy indywidualnie proponuje upust – już po dokonanej sprzedaży towaru lub usług. W takim przypadku optymalnie, by klient wysłał maila ze swoimi roszczeniami. Jeżeli dealer się z nimi zgadza, powinien – również drogą mailową – zaproponować klientowi określony upust. Kluczowe, by uzgodnienia były należycie udokumentowane, a nie dokonywane jedynie np. w trakcie rozmowy telefonicznej.
Korekty – dealer jako nabywca
Niestety jeszcze większe trudności działy księgowości mogą mieć z otrzymywanymi fakturami korygującymi, w których dealer występuje jako nabywca. Z projektu objaśnień wydanego przez Ministerstwo Finansów wynika, że otrzymujący korektę powinien obniżyć VAT naliczony za okres, w którym zostały spełnione warunki do obniżenia podstawy opodatkowania po stronie sprzedawcy.
Według Marty Szafarowskiej takie sformułowanie przepisów powoduje ryzyko, że nie zawsze będzie oznaczało to, że dealer powinien obniżać podatek naliczony za okres, w którym została wystawiona faktura korygująca. – Mam na myśli między innymi rozliczanie rabatów od sprzedanych samochodów, gdy dealer z góry wie, że za określoną sprzedaż poszczególnych aut, otrzyma konkretną kwotę upustu. Wyobraźmy sobie sytuację, gdy dealer realizuje określony cel już w styczniu, ale informację, w której importer potwierdzi ten fakt, dostaje dopiero w lutym, a fakturę korygującą z tego tytułu – w marcu. W takiej sytuacji pojawi się pytanie, czy dealer powinien uwzględnić taką korektę w rozliczeniu za marzec, luty czy styczeń – zauważa Marta Szafarowska. Według niej istnieje duże ryzyko, że niezależnie od tego, kiedy importer wystawi fakturę korygującą, organy podatkowe mogą stwierdzić, że już w momencie spełnienia określonych warunków (nawet bez wystawienia korekty) dealer powinien obniżyć podatek naliczony.
W ocenie ekspertki, biorąc pod uwagę neutralność podatku, jeżeli pierwszym okresem, w którym importer może zmniejszyć podstawę opodatkowania i podatek należny, jest miesiąc wystawienia korekty, to nie powinno się oczekiwać, by nabywca, czyli dealer, musiał korygować podatek naliczony wcześniej. Trudno jednak dziś przewidzieć, czy identyczną linię interpretacyjną przyjmą również organy podatkowe, a projekt objaśnień, które opublikował resort finansów, nie udzielają wprost odpowiedzi w tym zakresie.
