Coraz więcej dealerów uzyskuje różnego rodzaju wsparcie antykryzysowe. Mowa między innymi o dofinansowaniach do wynagrodzeń od starosty lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zwolnieniach – często częściowych – z obowiązku opłacania składek na ZUS czy – szczególnie w kontekście ostatnich dni – subwencjach z Tarczy Finansowej PFR.
Nie we wszystkich przypadkach proces korzystania z instrumentów pomocowych przebiega bezproblemowo. W najnowszym odcinku audycji podatkowej „wKontakcie” (premiera 14 maja 2020 o godz. 13.00, więcej szczegółów na stronie internetowej podcastu) omawiamy między innymi sytuację związaną z odmową udzielenia dofinansowania do wynagrodzeń osób zatrudnianych na podstawie umowy zlecenia. Eksperci wskazują również na problemy w uzyskaniu subwencji z PFR, wynikające przede wszystkim ze zmieniających się wytycznych np. w zakresie obliczania przychodu, stanu zatrudnienia czy stosowania kryteriów, które decydują o tym, czy dana firma jest średnim czy dużym przedsiębiorstwem. Nie zmienia to jednak faktu, że każdy z dealerów, który otrzymał – lub otrzyma – jakiekolwiek wsparcie, powinien wiedzieć, jak je poprawnie zaksięgować – tak, aby ewentualna kontrola organów podatkowych nie wiązała się z nałożeniem sankcji. Wątpliwości dotyczą przede wszystkim tego, które wsparcie wiąże się z koniecznością rozpoznania przychodu po stronie dealera, oraz tego, które wydatki – pokrywane środkami z subwencji – będą stanowiły koszt uzyskania przychodu.
Zwolnienie ze składek na ZUS
Wsparciem, które można było uzyskać najwcześniej, było zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ZUS. W przypadku najmniejszych dealerów, działających jako mikroprzedsiębiorcy, zwolnienie wynosiło 100 proc. należności na rzecz ZUS na dany miesiąc, zaś w przypadku firm zatrudniających od 10 do 49 osób – 50 proc. Co na temat takich zwolnień mówią przepisy podatkowe? – Zobowiązanie, z którego podatnik jest zwalniany, lub które jest mu umarzane, co do zasady skutkuje wystąpieniem po jego stronie przychodu podatkowego. W przypadku zwolnienia z obowiązku zapłaty składek na ZUS, przepisy o tarczy antykryzysowej przewidują jednak, że przychód, który powstanie z tytułu takiego zwolnienia, jest zwolniony z PIT-u i nie stanowi przychodu podatkowego. Później to zwolnienie rozszerzono także o podatek CIT. W praktyce oznacza to, że skorzystanie ze zwolnienia z opłacania składek na ZUS, nie skutkuje powstaniem przychodu podatkowego ani po stronie podatnika prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, ani spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – wyjaśnia Marta Szafarowska, partner w firmie doradztwa podatkowego Gekko Taxens oraz wykładowca Dealerskiej Akademii Podatkowej.
Czy składki na ZUS, które w praktyce – na skutek zwolnienia – nie są opłacane przez dealera, mogą stanowić jego koszt podatkowy firmy? – Jeśli dealer, działający np. jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, potrącił składki w części finansowanej przez pracowników z ich wynagrodzenia, a nie odprowadził ich do ZUS i nie ponosi żadnego wydatku z tego tytułu, to w takiej sytuacji nie mamy do czynienia z kosztem podatkowym. Przepisy dotyczące podatków dochodowych przewidują, że w przypadku danin na ZUS, koszt podatkowy stanowią jedynie składki opłacone. Eliminuje to możliwość zaliczenia do kosztów składek w tej części, w jakiej nie zostały one zapłacone przez dealera – mówi Marta Szafarowska. Jak zatem poprawnie rozliczyć wsparcie dotyczące ZUS-u? Dealer nie powinien rozpoznawać po swojej stronie przychodu podatkowego z tytułu zwolnienia z obowiązku zapłaty składek, ale też nie powinien zaliczać do kosztów składek w tej części, które nie zostały przez niego opłacone. Inaczej powinna jednak wyglądać sytuacja, w której korzystając ze zwolnienia z obowiązku zapłaty składek, dealer nie potrąci ich w ogóle z wynagrodzenia pracowników (a tym samym wypłaci je pracownikom). W takiej sytuacji, należałoby uznać, że mamy do czynienia z wypłaconym pracownikowi wynagrodzeniem, które powinno być kosztem podatkowym dealera. Z drugiej strony, zaliczka na PIT od wynagrodzeń, która będzie musiała być pobrana od pracowników będzie wyższa.
Dofinansowanie do wynagrodzeń
Co do zasady wykazanie przychodu podatkowego konieczne będzie w przypadku otrzymania przez dealera dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, którzy są na tzw. postojowym lub mają obniżony wymiar czasu pracy. Ale i tu jest jedno zastrzeżenie, na które zwraca uwagę Marta Szafarowska. – Jeżeli tej części wynagrodzeń pracowników i składek, która jest następnie objęta dofinansowaniem, nie zaliczymy do kosztów podatkowych, to otrzymane w tym zakresie kwoty dofinansowań nie będą przychodem podatkowym. Dealer ma więc wybór. W pierwszym wariancie może on koszty wynagrodzeń pracowników potraktować – w pełni – jako koszt podatkowy, a następnie – po otrzymaniu dofinansowania do tych wynagrodzeń i składek – wykazać przychód podatkowy. W drugim wariancie może nie zaliczać do kosztów podatkowych wydatków na wynagrodzenia i składki w tej części, w jakiej oczekuje on dofinansowania. Wtedy wydatki zwrócone przez starostę lub FGŚP nie będą stanowić przychodu podatkowego – tłumaczy ekspert.
Subwencja z PFR i jej umorzenie
W przypadku subwencji, które przyznaje Polski Fundusz Rozwoju w ramach Tarczy Finansowej, rząd nie przewidział dotąd szczególnego rozwiązania, które przewidywałoby wyłączenie od powstania przychodu podatkowego. Dlatego w przypadku otrzymania tego wsparcia, dealer powinien zastosować zasady ogólne, te zaś wskazują, że przychodem podatkowym są trwałe i ostateczne przysporzenia. Jak natomiast wynika ze stanowiska samego PFR, otrzymana subwencja może na późniejszym etapie podlegać częściowemu umorzeniu, ale skala tego umorzenia nie jest znana w momencie jej otrzymania. Nie ulega natomiast wątpliwości, że wymagany będzie zwrot co najmniej 25% takiej subwencji. Te elementy uzasadniają, jak wskazuje PFR, potraktowanie subwencji na równi z pożyczką, której otrzymanie nie generuje jeszcze przychodu podatkowego. Przychód taki powstanie jednak z chwilą umorzenia części otrzymanej subwencji.
Ta reguła nie dotyczy jednak tej części umorzonej subwencji, którą dealer przeznaczy na zakup środków trwałych oraz wartości materialnych i prawnych. Jak bowiem wynika z art. 17 ust. 1 pkt 21 ustawy o CIT, zwolnione od tego podatku są dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m. Jeżeli więc dealer pozyskuje subwencję (w części, w której efektywnie będzie ona umorzona) i wydatkuje ją na zakup środków trwałych oraz wartości materialnych i prawnych, nie wykaże przychodu podatkowego w odniesieniu do tej części otrzymanej subwencji. – Wprowadzając potem nabyte środki lub wartości do ewidencji środków trwałych, dealer nie będzie jednak uprawniony do zaliczenia odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych w takiej części, w jakim kupione środki trwałe zostały sfinansowane z subwencji. A zatem: dealer nie rozpozna przychodu podatkowego w wysokości całej umorzonej kwoty subwencji, ale też nie zaliczy w koszty odpisów amortyzacyjnych w pełnej wysokości – zauważa Marta Szafarowska.
Inaczej będzie należało rozliczyć koszty, które nie wiążą się z zakupem środków trwałych. Wykładowca Dealerskiej Akademii Podatkowej wyjaśnia, że jeżeli umorzona część subwencji będzie spożytkowana na inne cele związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez dealera, np. zakup usług, to ten wydatek będzie jego kosztem podatkowym. Wówczas jednak ta część otrzymanej subwencji będzie wiązała się z wystąpieniem przychodu podatkowego po stronie dealera.
Księgowanie dofinansowań otrzymywanych przez dealerów, zasady poprawnego wykorzystania, rozliczania i zwrotu uzyskanego wsparcia – to tylko niektóre z tematów, które zostaną omówione podczas najbliższego szkolenia dla dealerskich działów księgowości i kadr. Zgłoś udział w warsztatach i pozyskaj wiedzę, dzięki której Twoja firma nie narazi się na sankcje ze strony organów podatkowych.
