Czy możliwa jest zmiana stawek amortyzacyjnych wstecz i uwzględnienie zmian we wcześniejszych latach działalności? Jedna ze spółek, opierając się na ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, twierdziła, że tak. Organ podatkowy przedstawił zdanie odmienne, stwierdzając, że zmian stawek można dokonywać tylko w latach następnych. Jednak sąd nie podzielił zdania organu podatkowego, zgadzając się ze stanowiskiem przedsiębiorcy.
Spółka wprowadzała do ewidencji podlegające amortyzacji środki trwałe oraz niematerialne i prawne związane z prowadzoną działalnością. Przedsiębiorca dokonywał odpisów amortyzacyjnych metodą liniową, zachowując odpowiednie limity. Wcześniej obniżał i podwyższał stawki amortyzacyjne dla wybranych lub wszystkich środków trwałych, zaś obecnie stosuje odpisy w stawce obniżonej.
Przedsiębiorca rozważał obniżenie stawek amortyzacyjnych w odniesieniu do lat 2017 i 2018, z uwzględnieniem okresów przedawnienia zobowiązań podatkowych. W tychże latach spółka stosowała stawki z wykazu z zachowaniem zasad opisanych w art. 16i ust. 5 ustawy o CIT. Przy obniżeniu przedsiębiorca chciał zastosować wyższe niż 0-proc. stawki amortyzacyjne, choć nie przekraczające stawek podanych w wykazie.
CO MÓWIĄ PRZEPISY?
Aby lepiej zrozumieć problem, przypomnijmy treść art. 16i ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która będzie interpretowana w dalszej części tekstu: „Podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego” (Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86, ze zm.).
Spółka wystąpiła więc do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o potwierdzenie, czy może zastosować instytucję obniżenia stawki amortyzacyjnej wstecz do poprzednich lat podatkowych – i to do dowolnej, nawet bliskiej zeru wysokości dla wybranych lub wszystkich środków trwałych, dla których przyjęto metodę amortyzacji liniowej. Przedsiębiorca wyszedł z założenia, że takie obniżenie jest możliwe.
STANOWISKO ORGANU PODATKOWEGO
W interpretacji indywidualnej organ podatkowy ocenił, że spółka jest w błędzie. Twierdził, że podatnicy stosujący odpisy amortyzacyjne metodą liniową mogą zmieniać stawki amortyzacyjne w każdym roku podatkowym bez limitu (jeśli ich wysokość nie przekracza tej wskazanej w wykazie), zaś ustawodawca określił wyraźnie terminy, w których mogą to robić. Organ argumentował, że art. 16i ust. 5 ustawy o CIT nie mówi nic o tym, że zmian można dokonywać wstecz, zaś słowo „następny” oznacza, że stawki amortyzacji można zmieniać w każdym następnym roku podatkowym po obecnym. Przekonywał, że gdyby było inaczej, to podatnicy mogliby dowolnie zmieniać bez wyraźnego powodu wysokość kosztów podatkowych za okresy już zakończone i zamknięte. Dodajmy, że spółka chciała dokonać zmian na skutek trudnej sytuacji ekonomicznej wywołanej pandemią.
ZDANIE SĄDU
Przedsiębiorca postanowił skierować sprawę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, który w wyroku z 25 marca 2021 r. orzekł, że spółka ma rację. Podkreślił, że redakcja przedmiotowego przepisu art. 16i ust. 5 jest nieprecyzyjna, ale mimo to interpretacja organu podatkowego jest sprzeczna z wykładnią gramatyczną. Zdaniem sądu, opierając się na językowym znaczeniu przepisu, zauważymy, że podatnikom przysługuje prawo do obniżenia stawek amortyzacyjnych, poczynając od miesiąca, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji lub od pierwszego miesiąca w jakimkolwiek z następnych lat podatkowych. Oznacza to, że „punktem w czasie”, od którego można dokonywać przedmiotowej zmiany stawek, jest pierwszy miesiąc wprowadzenia środka trwałego do ewidencji. Sąd zwraca uwagę, że ustawodawca nie zastrzegł, że zmian stawek można dokonywać tylko w odniesieniu do przyszłości. Dodajmy, że według sądu, nawet gdyby mimo wszystko treść przepisu była niejednoznaczna, organ podatkowy powinien interpretować ją wyłącznie na korzyść przedsiębiorcy.
WSTECZ? TAK!
Widzimy więc, że zmiana stawek amortyzacyjnych wstecz jest zdaniem sądu możliwa. „Konkludując, Sąd uznał, że podatnicy mogą dokonywać zmiany stawek amortyzacyjnych z Wykazu w dowolnym momencie, także za okres, w którym wskutek ponoszenia straty podatkowej, ujmowane w trakcie trwania roku podatkowego odpisy amortyzacyjne nie wpływały na wysokość zobowiązania podatkowego. Wbrew stanowisku organu Spółka ma prawo do obniżenia stawki amortyzacyjnej za lata ubiegłe z uwzględnieniem okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych, do dowolnej wysokości (nawet bliskiej zeru), dla wybranych lub wszystkich środków trwałych, dla których przyjęto metodę amortyzacji liniowej” – czytamy w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim.
Podsumowując, w ocenie WSA zmian amortyzacyjnych możemy dokonywać:
1. Począwszy od miesiąca, w jakim środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji.
2. Od pierwszego miesiąca każdego kolejnego roku podatkowego, przy czym zmiany mogą być dokonywane „na bieżąco”, ale i wstecz, z uwzględnieniem okresu przedawnienia.
Dodajmy, że podobny problem był rozstrzygany pod koniec 2018 r. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. I w tym wypadku sąd stanął po stronie podatnika (KLIKNIJ TUTAJ, BY PRZECZYTAĆ CAŁOŚĆ WYROKU). Nie oznacza to jednak, że sprawa jest jednoznaczna. Wynika to z tego, że orzeczenia sądu w Gorzowie Wielkopolskim, jak i sądu w Warszawie mają charakter precedensowy – organy podatkowe prezentowały dotychczas takie samo stanowisko ws. zmian stawek amortyzacyjnych, które nie uwzględniało zmian wstecz. Pytanie więc, w jaki sposób omawiane orzeczenie wpłynie z czasem na spojrzenie organów podatkowych i czy przyczyni się do analogicznych decyzji w podobnych sprawach.
