Wraz z początkiem roku nowelizacja do przepisów ustawy Ordynacja podatkowa wprowadziła obowiązek w zakresie ujawniania administracji skarbowej informacji o schematach podatkowych (MDR), czyli o uzgodnieniach, w których podatnik spodziewa się osiągnąć korzyść podatkową. I choć Ministerstwo Finansów nadal pracuje nad objaśnieniami podatkowymi dotyczącymi schematów, to już dziś eksperci wskazują katalog przykładowych sytuacji, w których dealerzy będą zobowiązani do raportowania uzgodnień MDR. Dodatkowo eksperci wskazują, że dealerzy, których roczne przychody przekraczają 8 mln zł (czyli w praktyce każda firma) powinni wprowadzić i stosować wewnętrzną procedurę w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych – nawet jeśli nie występują w roli promotora schematów podatkowych.
Przypomnijmy, że do przekazywania informacji o schematach zobowiązane są podmioty posiadające wiedzę o określonym schemacie podatkowym, realizujące jedną z trzech funkcji: promotora (podmiotu, który przekazuje informację), korzystającego (podmiotu, który informację odbiera lub wdraża dla własnej korzyści) lub wspomagającego (podmiotu, który odbiera informację lub wykorzystuje ją w celu wsparcia innego podmiotu). W jakich konkretnych sytuacjach dealerzy będą mieli styczność ze schematem podatkowym? I kiedy nowe przepisy będą dotyczyły ich jako promotorów, kiedy zaś jako korzystających albo wspomagających?
100% odliczenia VAT-u to schemat podatkowy
Małgorzata Sobońska-Szylińska z firmy Gekko Taxens wyjaśnia, że dealer zostanie uznany za promotora jeśli jego spółka należy do podatkowej grupy kapitałowej (PGK), a dyrektor finansowy lub główny księgowy udostępnia uzgodnienie polegające na:
- wprowadzeniu wewnętrznego regulaminu dotyczącego używania samochodów służbowych określającego zasady używania samochodów firmowych wyłącznie dla celów działalności gospodarczej (z wyłączeniem możliwości prywatnego używania samochodów przez pracowników), co ma na celu odliczenie 100 proc. podatku VAT;
- obniżeniu lub podwyższeniu wysokości stawki amortyzacyjnej w celu utylizacji strat podatkowych;
- uznaniu pracowników i kadry zarządzającej jako przedsiębiorców w celu obniżenia zobowiązania w PIT (stosowanie liniowej stawki 19 proc. zamiast skali podatkowej).
W każdej z powyższych sytuacji schematy podatkowe spełniają kryterium głównej korzyści podatkowej (np. odliczenie 100 proc. podatku VAT) oraz posiadają szczególną cechę rozpoznawczą (np. dokonywane w ramach uzgodnienia czynności opierają się na znacznie ujednoliconej dokumentacji albo przyjmują znacznie ujednoliconą formę, które nie wymagają istotnych zmian w celu wdrożenia schematu u więcej niż jednego korzystającego).
Dealer może być również korzystającym z uzgodnień MDR. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy dealer wdroży uzgodnienie udostępnione przez inną spółkę z podatkowej grupy kapitałowej (np. któreś z powyższej listy). Rolę wspomagającego dealer będzie z kolei pełnił w przypadku, gdy jego główny księgowy lub dyrektor finansowy będzie udzielał porad lub pomocy w zakresie wdrożenia uzgodnienia udostępnionego przez inną spółkę z grupy kapitałowej.
Jerzy Martini z kancelarii Martini i Wspólnicy uzupełnia katalog sytuacji, w których dealer będzie musiał zaraportować schematy podatkowe MDR o przypadek, w którym dealer w swojej grupie kapitałowej posiada scentralizowane rozliczenia księgowo podatkowe. Może to oznaczać, że osoba odpowiedzialna za rozliczenia zostanie uznana za promotora w związku ze stosowaniem jednolitych rozwiązań podatkowych w ramach grupy.
Dealer może zostać uznany promotorem również, jeśli:
- proponuje określone rozwiązania dotyczące finansowania, na przykład najem z następczym leasingiem w celu podwójnego rozliczenia kosztów,
- proponował zawarcie umowy leasingu przed 1 stycznia 2019 r., z wydaniem samochodów po wskazanej dacie,
- proponuje rozwiązania finansowania z wykorzystaniem innych jurysdykcji podatkowych (np. Czechy).
Opisane wyżej uzgodnienia wyczerpują definicję schematu podatkowego MDR, ponieważ po jego wdrożeniu korzystający osiągnie korzyść podatkową, a dodatkowo uzgodnienia posiadają ogólne cechy rozpoznawcze wymienione w ustawie. Są to następujące cechy:
- dokonywane w ramach uzgodnienia czynności opierają się na znacznie ujednoliconej dokumentacji albo przyjmują znacznie ujednoliconą formę, które nie wymagają istotnych zmian w celu wdrożenia schematu u więcej niż jednego korzystającego,
- dochodzi do zmiany kwalifikacji dochodów (przychodów) do innego źródła dochodów (przychodów) lub zmiany zasad opodatkowania, których skutkiem jest faktycznie niższe opodatkowanie, zwolnienie lub wyłączenie z opodatkowania.
Procedura powinien mieć każdy dealer?
Dodatkowo obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. przepisy wprowadziły obowiązek posiadania i stosowania wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych. Obowiązek ten dotyczy firm, których przychody lub koszty w poprzedzającym roku obrotowym przekroczyły 8 mln zł i które są promotorami, zatrudniają ich lub faktycznie wypłacają im wynagrodzenie. Nawet jeśli dealer nie ma przekonania, że w kontekście schematów podatkowych występuje w roli promotora, to warto mieć świadomość, że za zatrudnienie promotorów może zostać uznana nawet współpraca z zewnętrznymi doradcami podatkowymi czy prawnikami oraz zatrudnienie dyrektora finansowego, pracowników banku, firmy ubezpieczeniowej lub innej instytucji finansowej doradzających klientom (lub wypłacanie im wynagrodzenia).
Procedura powinna posiadać między innymi następujące elementy:
- określenie czynności lub działań podejmowanych przez dealera w celu przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych,
- środki stosowane przez dealera w celu właściwego wypełnienia obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych,
- określenie zasad przechowywania przez dealera dokumentów oraz informacji,
- określenie zasad wykonywania obowiązków obejmujących przekazywanie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schematach podatkowych,
- określenie zasad upowszechniania wśród pracowników danego podmiotu wiedzy z zakresu przepisów regulujących MDR.
Jak pisaliśmy już na łamach „Biuletynu”, przepisy dotyczące schematów podatkowych przewidują wysokie kary za niewywiązywanie się z obowiązków, które przewiduje ustawa. Sam brak opracowania i stosowania wewnętrznej procedury to kara pieniężna od szefa KAS, która wynosi do 2 mln zł (może ona ulec zwiększeniu do 10 mln zł). W przypadku niedopełnienia obowiązków przy raportowaniu schematów kara grzywny wynosi do 720 stawek dziennych, czyli nawet ponad 21 mln zł. Może zostać zastosowany także środek karny w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.
Dysponując dzisiejszym stanem wiedzy wydaje się, że przynajmniej część dealerów na pewno – według obowiązujących od początku stycznia przepisów – występuje w roli promotora schematów podatkowych. Pozostałych będzie zaś dotyczył obowiązek przygotowania i wdrożenia wewnętrznej procedury, która będzie stanowiła ochronę w przypadku prób wskazania dealera jako promotora schematów podatkowych. Odpowiednie zapisy w procedurze pomogą także dealerowi ustrzec się przed podjęciem działań, za sprawą których mógłby on zostać uznany za promotora.
