W ostatnim czasie ustawodawca podjął kilka działań ukierunkowanych na ograniczenie luki w ściągalności VAT: coraz szersza grupa towarów objęta jest tzw. odwrotnym obciążeniem, zwiększono skuteczność kontroli skarbowych, wprowadzono obowiązkową wysyłkę rejestrów w formule Jednolitego Pliku Kontrolnego bezpośrednio do Ministra Finansów. Kolejnym krokiem, mającym na celu uszczelnienie systemu podatkowego ma być split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności. Projekt ustawy wprowadzającej to rozwiązanie opublikowano 12 maja 2017 r. Split payment ma zacząć obowiązywać 1 stycznia 2018 r.
W modelu split payment podatnik, dokonując zapłaty na rzecz swojego kontrahenta, nie płaci mu pełnej kwoty brutto na rachunek, ale dzieli płatność. Kwota netto faktycznie trafia na konto sprzedającego, ale już kwota podatku VAT płacona jest na specjalne konto, do którego właściciel rachunku ma ograniczony dostęp. W identycznym modelu przedsiębiorca również od własnych kontrahentów otrzymuje płatność za dostarczane towary i usługi. Na jego rachunek trafiałaby więc wyłącznie kwota netto, natomiast kwota należnego mu podatku VAT byłaby przekazywana na oddzielny rachunek.
Projekt zmian zakłada, że mechanizm split payment będzie miał zastosowanie jedynie w przypadku transakcji na linii przedsiębiorca-przedsiębiorca i nie będzie dotyczył on sprzedaży do klientów indywidualnych (trudno wyobrazić sobie, by przy typowych relacjach detalicznych kupujący płacił osobno kwotę netto i osobno VAT na specjalne konto bankowe). Zgodnie z opublikowanym projektem dokonywanie płatności z wykorzystaniem mechanizmu będzie dobrowolne – decyzja o jego zastosowaniu będzie należała do nabywcy. Jednak aby każdy przedsiębiorca mógł skorzystać z prawa do wykorzystania podzielonej płatności, banki zostaną zobowiązane do założenia specjalnych rachunków wszystkim płatnikom VAT. Za otwarcie i prowadzenie rachunku VAT bank nie będzie pobierał opłat ani prowizji.
Projekt ustawy wprowadzającej split payment zakłada określone korzyści dla przedsiębiorców, stosujących ten mechanizm przy nabyciu towarów i usług. Chodzi między innymi o wyłączenie stosowania przepisów o odpowiedzialności solidarnej i sankcji, które przewiduje aktualna ustawa o VAT.
Jak wspomnieliśmy, firmy, których kontrahenci zdecydują się na zastosowanie split payment, będą miały ograniczony dostęp do rachunku, na którym będą znajdowały się wpływy z VAT. Środki te będą mogły zostać przelane na inne konto VAT-owskie. Ze zgromadzonych tam środków będzie można opłacić zobowiązania z tytułu VAT wobec urzędu skarbowego. Możliwy będzie również transfer środków z rachunku VAT na konto wykorzystywane przez firmę do prowadzenia działalności gospodarczej (np. w przypadku nadpłaty VAT) – będzie odbywało się to wyłącznie na wniosek podatnika, który zostanie zweryfikowany przed organy podatkowe. Na wydanie decyzji w tej sprawie fiskus będzie miał 90 dni.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw został przekazany przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów do konsultacji społecznych. Do tematu podzielonej płatności będziemy wracać na łamach kolejnych wydań „Biuletynu” Dealerskiej Akademii Podatkowej.
