Biała lista, czyli wykaz podatników VAT, działa już od 1 września 2019 r. Jednak dopiero od 1 stycznia 2020 r. obowiązują sankcje za wpłatę powyżej 15 tys. zł na rachunek spoza wykazu. Takiego wydatku – co do zasady – nie zaliczymy do kosztów uzyskania przychodów. Kupującemu grozi też solidarna odpowiedzialność za niezapłacony przez sprzedawcę VAT. Dealer może jednak rozliczyć w kosztach przelew na rachunek kontrahenta, którego nie ma w urzędowym wykazie podatników VAT. Mowa nie tylko o przelewach na kwoty nieprzekraczające 15 tys. zł, ale także wyższych. Jak uniknąć konsekwencji? Ministerstwo Finansów określiło to w opublikowanych pod koniec grudnia objaśnieniach.
Sankcji można uniknąć, powiadamiając fiskusa o przelewie na rachunek, którego nie ma na białej liście. Wzór zawiadomienia (nazywa się ono ZAW-NR) określony został w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia. Elektroniczną wersję dokumentu można pobrać z naszej strony. Co istotne, z objaśnień Ministerstwa Finansów wynika, że zawiadomienia nie trzeba wysłać po każdej wpłacie. Wystarczy jedno, nie trzeba go ponawiać przy każdej transakcji. W grudniowych objaśnieniach Ministerstwo Finansów wyjaśniło jeszcze kilka wątpliwości, które dotyczą również dealerów.
Gdzie wysłać zawiadomienie ZAW-NR? Do urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury. Resort finansów zapewnia, że jeśli złożymy zawiadomienie w wersji elektronicznej z jego strony internetowej, podpowie, jaki to urząd.
Sprawdzamy tylko raz
Kolejna ważna dla dealerów sprawa: ile razy trzeba sprawdzać kontrahenta na białej liście? Czy wystarczy to zrobić w dniu zlecania przelewu do banku? Czy także w momencie faktycznej płatności (która może być znacznie później)? Z objaśnień wynika, że decyduje dzień, w którym wysyłamy listę przelewów do banku. To korzystne dla firm stanowisko. Nie muszą bowiem weryfikować po kilka razy tej samej transakcji.
Rachunki cesyjne i wirtualne
Ministerstwo Finansów potwierdziło również, że sankcje za wpłatę na konto spoza białej listy nie dotyczą wydatków regulowanych w formie potrącenia. Nie ma też ryzyka przy przelewach na tzw. rachunki cesyjne, stanowiące zabezpieczenie kredytu. Chociaż nie figurują w wykazie.
Podobnie jest z wpłatami na rachunki wirtualne używane przez operatorów sieci komórkowych czy dostawców mediów (prądu i gazu). Są to konta techniczne (powiązane z głównymi) i nie ma ich na białej liście. Płatność na rachunek wirtualny, który jest powiązany z rachunkiem rozliczeniowym uwidocznionym w wykazie nie wiąże się z ryzykiem sankcji – podkreśliło Ministerstwo Finansów.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku jest nieprawomocny. Najprawdopodobniej sprawa zostanie jeszcze oceniona przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Przelewy zagraniczne i dla komornika
Białej listy nie trzeba sprawdzać, gdy mamy do czynienia z zagranicznymi kontrahentami, którzy nie są polskimi podatnikami VAT. Nawet wtedy, gdy kontrahent posiada rachunek w polskim banku – wyjaśnił resort finansów.
Inaczej jest, jeśli dealer przelewa pieniądze dla polskiego podatnika, który ma konto w zagranicznym banku. Takie konto nie figuruje na białej liście, więc dealer wpłacający na nie kwoty powyżej 15 tys. zł musi więc zawiadomić urząd skarbowy. W wykazie mogą być natomiast rachunki prowadzone przez polskie oddziały zagranicznych banków.
Weryfikacja na białej liście nie obowiązuje, gdy dealer przelewa należność na rachunek komornika. Nie jest to zapłata za nabyte towary bądź usługi, ale realizacja obowiązków wynikających z przepisów egzekucyjnych.
Przepisy o białej liście nie dotyczą też wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela na rzecz podmiotu likwidującego szkodę, np. serwisu samochodowego. „Mamy w tym przypadku do czynienia ze szczególnym charakterem relacji prawnej, który decyduje o braku konieczności dokonania sprawdzenia przez ubezpieczyciela rachunku z wykazu” – pisze Ministerstwo Finansów.
Szybkie płatności
Objaśnienia resortu finansów powinny też uspokoić korzystających z płatności kartami lub tzw. szybkich płatności internetowych, np. PayU czy PayPal. Takie rozliczenia nie są objęte przepisami dotyczącymi wykazu podatników VAT. Zapłata kartą lub pay-by-linkiem nie będzie skutkować poniesieniem negatywnych konsekwencji podatkowych (utratą kosztów uzyskania przychodu) – czytamy w objaśnieniach.
Zwolnieni z VAT
Co zrobić, jeśli kontrahenta w ogóle nie ma w wykazie? Trzeba sprawdzić, czy jest zarejestrowany jako czynny podatnik – radzi resort finansów. Przedsiębiorcy zwolnieni z VAT, np. ze względu na wysokość obrotów (do 200 tys. zł rocznie), co do zasady bowiem nie figurują na białej liście (chyba że się zarejestrowali w urzędzie). Ale zakaz zaliczania kwot powyżej 15 tys. zł do kosztów uzyskania przychodów dotyczy tylko transakcji z czynnymi (a nie zwolnionymi) podatnikami VAT.
Ministerstwo przypomina też, że przy zaliczkach limit 15 tys. zł dotyczy kwoty całej transakcji, a nie pojedynczej płatności.
Objaśnienia chronią
Objaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące białej listy zostały wydane na podstawie ordynacji podatkowej. Chronią więc przedsiębiorców. Podatnik, który się do nich zastosuje, nie musi – w razie konfliktu ze skarbówką – obawiać się odsetek za zwłokę i odpowiedzialności karno-skarbowej. Jeśli przeprowadził daną transakcję po wydaniu objaśnień nie zapłaci też podatku, nawet gdy kontrolerzy będą mieli inne stanowisko.
Autor: Władysław Grudziński
